Đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn thế giới, đặc biệt ở nữ giới. Việc nhận biết dấu hiệu đột quỵ ở nữ sớm đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp tăng khả năng cứu sống và hạn chế biến chứng nặng nề. Tuy nhiên, các triệu chứng ở phụ nữ thường không điển hình như nam giới, dễ bị nhầm lẫn với mệt mỏi, đau nửa đầu hay rối loạn tiền mãn kinh.
Dấu hiệu đột quỵ ở nữ giới
Dấu hiệu đột quỵ ở nữ giới
Các dấu hiệu đột quỵ ở nữ giới thường không quá rõ ràng, đặc biệt trong giai đoạn sớm, khiến nhiều người dễ chủ quan và bỏ qua cơ hội cấp cứu kịp thời. Điều này làm tăng nguy cơ để lại di chứng nặng nề hoặc thậm chí đe dọa tính mạng.
Những biểu hiện chung của đột quỵ ở cả hai giới bao gồm: mất thăng bằng, yếu hoặc tê liệt tay chân một bên, méo miệng, nói khó, nói đớ, nhìn mờ, đau đầu dữ dội kèm buồn nôn hoặc nôn. Tuy nhiên, có một số triệu chứng đột quỵ đặc trưng ở nữ giới mà nam giới hiếm gặp như:
- Chảy xệ một bên mặt: Do dây thần kinh mặt bị tổn thương, khiến một bên khuôn mặt bị xệ xuống; có tới 80% phụ nữ ghi nhận dấu hiệu này trước cơn đột quỵ.
- Đau đầu cấp tính: Cơn đau đầu đột ngột, dữ dội, thường kèm buồn nôn và nôn ói, là cảnh báo nguy hiểm.
- Mệt mỏi bất thường: Người phụ nữ đang khỏe mạnh bỗng trở nên yếu sức, mất năng lượng, có thể là biểu hiện của đột quỵ thiếu máu cục bộ.
- Đau ngực hoặc nấc cụt kéo dài: Đây cũng là dấu hiệu hiếm gặp nhưng thường thấy ở nữ trong các trường hợp đột quỵ.
Ngoài ra, các triệu chứng như thay đổi hành vi, lú lẫn, ảo giác hoặc mất phương hướng đột ngột cũng cần được chú ý. Khi nhận thấy các dấu hiệu đột quỵ ở nữ giới kể trên, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.
Các dấu hiệu đột quỵ ở nữ giới thường không quá rõ ràng
Nguyên nhân đột quỵ ở phụ nữ
Bên cạnh các yếu tố nguy cơ phổ biến như mắc bệnh nền (tim mạch, tiểu đường, béo phì, tăng huyết áp…), hút thuốc, lạm dụng chất kích thích, thiếu ngủ hay ít vận động, vẫn còn nhiều nguyên nhân đột quỵ ở phụ nữ đặc thù hơn khiến tỷ lệ mắc bệnh ở giới nữ có xu hướng gia tăng.
- Tiền sản giật khi mang thai: Tình trạng này thường xuất hiện sau tuần thai thứ 20, gây tăng huyết áp đột ngột và dễ dẫn đến đột quỵ nếu không kiểm soát tốt. Phụ nữ mang thai bị tiền sản giật cần được bác sĩ theo dõi chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
- Dùng thuốc có chứa estrogen: Việc sử dụng thuốc tránh thai kết hợp hoặc bổ sung hormone nữ giới có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, đặc biệt ở người thừa cân hoặc có tiền sử huyết khối.
- Liệu pháp thay thế hormone (HRT): Dùng estrogen và progestin để giảm triệu chứng mãn kinh nếu lạm dụng có thể khiến nồng độ triglyceride tăng cao và nguy cơ đông máu lớn hơn, từ đó làm tăng khả năng đột quỵ.
- Bệnh rung nhĩ: Đây là một yếu tố nguy hiểm dễ dẫn đến hình thành huyết khối ở tâm nhĩ. Khi cục máu đông di chuyển lên não, nó có thể gây tắc mạch và dẫn đến đột quỵ. Theo nghiên cứu, phụ nữ bị rung nhĩ có nguy cơ đột quỵ cao gấp 4 – 5 lần so với nam giới.
Việc hiểu rõ nguyên nhân đột quỵ ở phụ nữ giúp chị em chủ động phòng tránh bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát bệnh nền và tuân thủ hướng dẫn y tế định kỳ.
Nguyên nhân đột quỵ ở phụ nữ
Cách xử trí khi phát hiện phụ nữ bị đột quỵ
Đột quỵ là tình trạng khẩn cấp đe dọa tính mạng, vì vậy khi phát hiện dấu hiệu đột quỵ ở nữ giới, người xung quanh cần hành động nhanh chóng, đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế có khả năng cấp cứu đột quỵ gần nhất. Để nhận biết sớm, bạn có thể kiểm tra qua các dấu hiệu đặc trưng sau:
- Kiểm tra cánh tay: Yêu cầu người bệnh nâng hai tay lên ngang vai và giữ trong 5 giây. Nếu bị đột quỵ, họ sẽ không thể giữ thăng bằng hoặc một bên tay bị rơi xuống.
- Kiểm tra nụ cười: Người đột quỵ thường bị yếu cơ mặt, khiến nụ cười lệch hoặc méo một bên. Đây là dấu hiệu nhận biết phổ biến và dễ quan sát.
- Kiểm tra giọng nói: Đột quỵ có thể gây rối loạn ngôn ngữ, khiến người bệnh nói ngọng, khó phát âm hoặc không thể nói được các từ đơn giản.
- Khi xuất hiện các dấu hiệu đột quỵ ở phụ nữ, thời gian là yếu tố quyết định. Tuyệt đối không áp dụng mẹo dân gian như nặn máu đầu ngón tay, cạo gió hay cho uống thuốc vì có thể khiến tình trạng nặng hơn. Hãy gọi cấp cứu và đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay.
Người bị đột quỵ cần được điều trị trong “thời gian vàng” — 3 đến 4,5 giờ đầu đối với đột quỵ nhồi máu não (có thể mở rộng đến 6–24 giờ tùy trường hợp) và trong vòng 8 giờ đầu đối với đột quỵ xuất huyết não. Cấp cứu càng sớm, khả năng phục hồi và giảm nguy cơ tử vong càng cao.
Đột quỵ não ở nữ giới có phổ biến không?
Theo thống kê, trung bình cứ 5 phụ nữ tại Hoa Kỳ thì có 1 người từng bị đột quỵ, và trong số đó, khoảng 60% có nguy cơ tử vong. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, phụ nữ dưới 35 tuổi có khả năng bị đột quỵ cao hơn 44% so với nam giới cùng độ tuổi. Đáng chú ý, đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm đến 80% tổng số ca đột quỵ ở nữ giới.
Đối với phụ nữ trung niên và lớn tuổi, nguy cơ này càng tăng do ảnh hưởng của các bệnh nền và yếu tố nội tiết tố. Các chuyên gia thần kinh chỉ ra một số nguyên nhân phổ biến khiến đột quỵ ở nữ giới xảy ra với tần suất cao hơn:
- Tuổi thọ cao: Phụ nữ thường sống lâu hơn nam giới, trong khi tuổi cao là yếu tố nguy cơ hàng đầu của đột quỵ.
- Tăng huyết áp: Nữ giới dễ bị tăng huyết áp hơn, đặc biệt trong thời kỳ mãn kinh, mang thai, sinh nở hoặc sau các phẫu thuật tử cung. Chế độ ăn nhiều chất béo, đường, thừa cân và ít vận động cũng làm tăng nguy cơ này.
- Sử dụng thuốc tránh thai lâu dài: Việc dùng thuốc chứa estrogen và progestin trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ đông máu và tăng huyết áp, từ đó dẫn đến đột quỵ thiếu máu cục bộ.
- Bệnh lý nền: Phụ nữ có nguy cơ cao mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường, tim mạch, rung nhĩ, hoặc rối loạn lipid máu – tất cả đều là yếu tố thúc đẩy đột quỵ.
- Trầm cảm và rối loạn tâm lý: Phụ nữ dễ bị trầm cảm hơn nam giới, dẫn đến mất ngủ, rối loạn ăn uống, kiệt sức và tăng hoạt động hệ thần kinh giao cảm – những yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Cách xử trí khi phát hiện phụ nữ bị đột quỵ
Cách phòng chống đột quỵ cho nữ giới
Theo thống kê, số ca tử vong do đột quỵ ở phụ nữ mỗi năm cao gấp đôi so với tử vong vì ung thư vú. Do đó, việc chủ động phòng ngừa đột quỵ ở nữ giới là điều vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Để giảm thiểu rủi ro, phụ nữ nên lưu ý những biện pháp sau:
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý: Duy trì khẩu phần ăn lành mạnh, cân bằng đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng.
- Giữ cân nặng ở mức khỏe mạnh: Duy trì BMI từ 18.5 – 22.9 kg/m², tránh tình trạng thừa cân, béo phì.
- Nói không với bia rượu và thuốc lá, bởi đây là yếu tố làm tăng nguy cơ huyết áp cao và tổn thương mạch máu.
- Tập thể dục thường xuyên: Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày, tối thiểu 3 buổi/tuần cho các hoạt động thể chất hoặc thể thao yêu thích.
- Kiểm soát bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì…
- Theo dõi huyết áp trong thai kỳ và sau sinh để tránh biến chứng tiền sản giật hoặc tăng huyết áp sau sinh.
- Tầm soát các bệnh tim mạch, đặc biệt là rung nhĩ – nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ.
- Tham khảo bác sĩ trước khi dùng thuốc tránh thai chứa hormone, nhất là đối với phụ nữ có nguy cơ huyết khối hoặc cao huyết áp.
- Khám sức khỏe định kỳ và thực hiện tầm soát đột quỵ tại cơ sở y tế uy tín để sớm phát hiện bất thường và can thiệp kịp thời.
Ngoài ra, phụ nữ đã từng bị đột quỵ cần đặc biệt chú ý để phòng ngừa tái phát:
- Hạn chế thực phẩm chứa nhiều muối, đường, chất béo, không làm việc hoặc vận động quá sức.
- Kiểm soát tốt bệnh nền, đặc biệt là tim mạch và huyết áp.
- Không nên mang thai quá sớm khi cơ thể chưa hồi phục hoàn toàn.
- Không tự ý sử dụng thuốc tránh thai hoặc nội tiết tố khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
- Duy trì tinh thần tích cực, ngủ đủ giấc, vận động nhẹ nhàng thường xuyên.
- Tuân thủ lịch tái khám và hướng dẫn điều trị của bác sĩ để ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Câu hỏi thường gặp
Dấu hiệu đột quỵ ở nữ giới có khác nam giới không?
Có. Ngoài các triệu chứng chung như méo miệng, yếu liệt tay chân, nói khó, phụ nữ còn có thể gặp các dấu hiệu riêng như mệt mỏi đột ngột, đau ngực, buồn nôn, hoặc thay đổi hành vi bất thường.
Phụ nữ trẻ có thể bị đột quỵ không?
Hoàn toàn có thể. Nghiên cứu cho thấy phụ nữ dưới 35 tuổi có nguy cơ đột quỵ cao hơn nam giới cùng tuổi tới 44%, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ như sử dụng thuốc tránh thai, hút thuốc hoặc rối loạn nội tiết.
Khi thấy dấu hiệu đột quỵ ở nữ thì nên làm gì?
Cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức trong “thời gian vàng” (3–4,5 giờ đầu). Không tự ý cạo gió, cắt máu đầu ngón tay hay cho uống thuốc — những hành động này có thể khiến tình trạng nghiêm trọng hơn.
>>> Xem thêm: Tăng xông: Biểu hiện, Nguyên nhân, Điều trị và Cách chăm sóc
Hiểu rõ và chú ý đến dấu hiệu đột quỵ ở nữ là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe bản thân và người thân. Khi có biểu hiện nghi ngờ, cần gọi cấp cứu ngay để được can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Việc duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát huyết áp, đường huyết và khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ đột quỵ hiệu quả. Theo dõi Noguchi Việt Nam để xem thêm nhiều bài viết hay!
Sản phẩm bạn có thể quan tâm:
Lưu ý: Các thông tin và sản phẩm được đề cập trong bài viết chỉ nhằm mục đích tham khảo. Để đảm bảo an toàn khi sử dụng, bạn nên hỏi ý kiến Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng.