Bệnh nóng gan là tình trạng gan hoạt động quá sức, gây ra các triệu chứng bệnh như thay đổi màu da và mắt, phân và nước tiểu thay đổi màu, ngứa ngáy, nổi mề đay, mẩn đỏ, báng bụng và hơi thở có mùi khó chịu. Bệnh nóng gan thường xảy ra do sử dụng thuốc quá liều, uống rượu quá nhiều; tiếp xúc với các chất độc hại và ăn uống không đúng cách. Các biện pháp phòng ngừa bệnh nóng gan bao gồm kiểm soát lượng đồ uống chứa cồn; tránh tiếp xúc với các chất độc hại và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh. Nếu có các triệu chứng bệnh nóng gan, nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân của bệnh nóng gan

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh nóng gan, trong đó có:

- Tiếp xúc với các chất độc hại: Ví dụ như thuốc lá, rượu, hóa chất trong môi trường làm việc. Các chất độc hại này sẽ gây tổn thương cho gan, làm giảm khả năng thanh lọc và chuyển hóa các độc tố trong cơ thể.

- Tiêu thụ thực phẩm không tốt cho gan: Những thức ăn nhiều chất béo, đồ uống có gas, đồ ăn nhanh, thức ăn đầy hương vị, thực phẩm nhiễm mỡ. Những thực phẩm này sẽ làm tăng nhiệt độ gan, gây nóng gan và ảnh hưởng đến chức năng gan.

- Các bệnh lý về gan: Viêm gan virus, xơ gan, ung thư gan, mỡ trong gan. Các bệnh lý này sẽ làm gan bị viêm và tổn thương, giảm chức năng hoạt động của gan.

- Chu kỳ hormone hoặc xả stress: Các sự kiện khủng hoảng, áp lực cao trong cuộc sống, việc không ngủ đủ, chu kỳ kinh nguyệt. Những yếu tố này sẽ làm tăng nhiệt độ cơ thể, gây nóng gan và mất cân bằng nội tiết.

- Các yếu tố di truyền: Gan tổn thương như một kính chiếu phản, do đó, bất kỳ yếu tố gene nào liên quan đến gan hoặc tiếp xúc với độc tố sẽ tạo ra nhiều vấn đề với gan.

Dấu hiệu và cách phát hiện bệnh nóng gan

1. Dấu hiệu của bệnh nóng gan

Bệnh nóng gan có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ và thời gian bệnh. Một số dấu hiệu phổ biến của bệnh nóng gan là:
 

- Hơi thở có mùi khó chịu: Gan bị tổn thương, hoạt động yếu dẫn đến khô miệng, sản sinh ra ammonia gây ra hơi thở có mùi hôi, khó chịu.

- Quanh mắt có quầng thâm và mỏi mắt: Mắt nhức mỏi và quầng thâm dưới mắt hiện rõ; do gan không thể thanh lọc máu tốt, gây ứ đọng các chất độc trong máu, làm giảm lượng oxy và dinh dưỡng đến mắt.

- Thay đổi sắc tố da: Nóng gan, gan yếu khiến sắc tố da sạm lại, chuyển sang màu vàng sậm. Đây là do gan không thể chuyển hóa bilirubin, một chất phụ sản của hồng cầu, gây ra màu vàng cho da và mắt.

- Phân và nước tiểu thay đổi: Chức năng gan suy giảm, không thể thải độc tốt, độc tố thay vì được đào thải ra ngoài thì lại chuyển xuống thận, khiến nước tiểu có màu đậm, phân màu bạc hơn nhiều so với bình thường.

- Móng tay và màu mắt chuyển vàng: Khi bị nóng gan, màu da, niêm mạc mắt, móng tay sẽ chuyển sang màu vàng, nguyên nhân là do gan bị tổn thương, nồng độ bilirubin ứ đọng trong máu, làm da chuyển màu.

- Chướng bụng: Khi nóng gan, người bệnh có cảm giác chướng bụng, khó chịu, nguyên nhân do gan bị nhiễm khuẩn, có dấu hiệu phình to. Triệu chứng này nếu không được thăm khám, điều trị kịp thời sẽ dẫn đến biến chứng gan to, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

- Mẩn đỏ, ngứa ngáy khó chịu: Người bệnh có thể gặp phải triệu chứng rất phổ biến của nóng gan là mẩn đỏ, ngứa ngáy, nổi mề đay. Những mảng da mẩn đỏ lan rộng khắp cơ thể, các vết mề day sần cục to khiến người bệnh có cảm giác ngứa ngày râm ran ngứa ngáy. Tuy nhiên, sau 1 tiếng thì hiện tượng này giảm dần, các vết mề đay, nổi mẩn biến mất và người bệnh dần ổn định lại. Nổi mẩn, ngứa là biểu hiện dễ nhận biết của nóng gan.

2. Cách phát hiện bệnh nóng gan

Để phát hiện bệnh nóng gan, người bệnh có thể thực hiện các xét nghiệm máu để kiểm tra các chỉ số liên quan đến chức năng gan; như men gan (ALT, AST, GGT, ALP), bilirubin, albumin, globulin, tỷ lệ albumin/globulin. Ngoài ra, cũng có thể thực hiện siêu âm gan, xét nghiệm viêm gan virus; xét nghiệm chức năng gan động mạch, xét nghiệm chức năng gan động tĩnh, xét nghiệm chức năng gan động mạch cổng, xét nghiệm chức năng gan động mạch tràng... để đánh giá mức độ tổn thương và biến chứng của gan.

Biến chứng của bệnh nóng gan

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nóng gan có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe, như:

+ Viêm gan: Là tình trạng gan bị viêm do nhiễm khuẩn, virus, hoặc do các chất độc hại. Viêm gan có thể là cấp tính hoặc mạn tính, gây ra các triệu chứng như sốt, đau bụng, vàng da; vàng mắt, mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, phân bạc màu, nước tiểu đậm màu...

+ Xơ gan: Là tình trạng gan bị xơ hóa do viêm gan kéo dài, gây ra sự thay thế tế bào gan bình thường bằng tế bào xơ; làm giảm chức năng gan và gây ra các biến chứng như tăng huyết áp cổng, xuất huyết tiêu hóa, tràn dịch bụng, suy gan...

+ Suy gan: Là tình trạng gan bị suy giảm chức năng nghiêm trọng, không thể thực hiện các nhiệm vụ của mình; gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, giảm cân, vàng da, vàng mắt, phù nề, tràn dịch bụng; xuất huyết tiêu hóa, não gan, hội chứng cận gan...

+ Ung thư gan: Là tình trạng gan bị u ác tính, phát triển từ tế bào gan hoặc các mô xung quanh gan. Ung thư gan có thể là do viêm gan virus, xơ gan, u nang gan, u gan lanh tính; hoặc do di căn từ các bộ phận khác. Ung thư gan có thể gây ra các triệu chứng như đau bụng, sưng bụng, giảm cân, vàng da, vàng mắt, ngứa ngáy, nôn mửa, tiêu chảy, sốt, phù nề...

Phương pháp điều trị bệnh nóng gan

Để điều trị bệnh nóng gan, người bệnh cần phải tuân thủ các nguyên tắc sau:

+ Điều chỉnh chế độ ăn uống: Ăn uống đủ chất, cân bằng dinh dưỡng, hạn chế các thực phẩm nhiều chất béo, đường, muối, gia vị, chất kích thích, chất bảo quản, chất tạo màu, chất tạo mùi. Tăng cường ăn các thực phẩm giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa, như rau xanh, trái cây, hạt, ngũ cốc, cá, thịt nạc, sữa chua...

+ Bổ sung đủ nước cho cơ thể: Uống từ 2 - 2,5 lít nước mỗi ngày, có thể uống thêm nước ép trái cây, nước lọc, nước trà, nước chanh, nước dừa... để giúp thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, bổ sung vitamin và khoáng chất cho cơ thể.

+ Sinh hoạt điều độ: Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, nghỉ ngơi hợp lý, không làm việc quá sức; giảm stress, tập thể dục thường xuyên, tránh tiếp xúc với các chất độc hại, hóa chất, khói bụi, tia cực tím...

+ Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Tùy theo nguyên nhân và mức độ nóng gan; bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp, có thể là thuốc Tây, thuốc Đông, thuốc thảo dược, thuốc bổ gan, thuốc giải độc gan, thuốc chống viêm gan, thuốc ức chế virus... Người bệnh cần phải uống thuốc đúng liều lượng, đúng thời gian, không tự ý ngừng hoặc thay đổi thuốc mà không có sự đồng ý của bác sĩ.

+ Áp dụng các phương pháp dân gian: Ngoài việc sử dụng thuốc, người bệnh cũng có thể áp dụng một số phương pháp dân gian để hỗ trợ điều trị nóng gan; như uống trà bí đao, nước nha đam đường phèn, nước gạo lứt, trà khổ qua, nước ép cà rốt, nước ép cần tây, nước ép củ cải đỏ, nước ép cải xoăn... Những loại nước này có tác dụng làm mát gan, thanh nhiệt, giải độc, bổ sung vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, các phương pháp dân gian chỉ có tác dụng hỗ trợ, không thể thay thế cho thuốc và sự theo dõi của bác sĩ.

Lời khuyên về chế độ ăn uống và phòng ngừa