Bệnh Alzheimer là một dạng sa sút trí tuệ tiến triển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến trí nhớ, tư duy và hành vi của người bệnh. Theo thời gian, các triệu chứng Alzheimer trở nên nghiêm trọng hơn, khiến người bệnh dần mất khả năng tự chăm sóc bản thân. Việc nhận biết các giai đoạn bệnh Alzheimer giúp người nhà có kế hoạch chăm sóc, hỗ trợ và điều trị kịp thời, góp phần làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.
7 giai đoạn của bệnh Alzheimer
Giai đoạn 1: Hành vi bên ngoài bình thường
Trong giai đoạn đầu của bệnh Alzheimer, người thân của bạn hầu như không có bất kỳ dấu hiệu rõ rệt nào để nhận biết. Việc chẩn đoán ở giai đoạn này gần như không thể thực hiện bằng quan sát thông thường, mà chỉ có thể phát hiện thông qua chụp PET – một kỹ thuật hình ảnh cho phép quan sát hoạt động của não bộ và nhận biết sớm sự bất thường.
Khi bệnh tiến triển sang 6 giai đoạn Alzheimer tiếp theo, người bệnh sẽ dần xuất hiện những biến đổi rõ rệt hơn trong tư duy, trí nhớ và khả năng lập luận, ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày.
Giai đoạn 2: Xuất hiện những thay đổi rất nhẹ
Ở giai đoạn này, người bệnh Alzheimer bắt đầu có những biểu hiện nhỏ và khó nhận thấy, chẳng hạn như quên từ khi giao tiếp hoặc để quên, đặt nhầm đồ vật. Những thay đổi này thường rất tinh tế, đến mức ngay cả bác sĩ cũng khó phát hiện nếu không có kiểm tra chuyên sâu.
Tuy nhiên, các dấu hiệu này chưa ảnh hưởng đến công việc hay khả năng sống độc lập của người bệnh. Cần lưu ý rằng suy giảm trí nhớ nhẹ không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của bệnh Alzheimer sớm mà đôi khi chỉ là hệ quả tự nhiên của quá trình lão hóa.
Người bệnh Alzheimer có thể gặp tình trạng suy giảm nhận thức nhẹ
Giai đoạn 3: Suy giảm nhận thức nhẹ
Ở giai đoạn này, người mắc bệnh Alzheimer bắt đầu xuất hiện những thay đổi rõ rệt trong tư duy và khả năng ghi nhớ, chẳng hạn như:
- Quên nhanh những gì vừa đọc
- Lặp lại cùng một câu hỏi nhiều lần
- Gặp khó khăn khi lập kế hoạch hoặc sắp xếp công việc
- Không nhớ tên khi gặp người mới
- Làm việc kém hiệu quả hơn trước
- Đánh mất hoặc để thất lạc các đồ vật quan trọng
Bạn có thể hỗ trợ người bệnh bằng cách giúp họ ghi nhớ công việc hàng ngày, nhắc nhở thời gian thanh toán hóa đơn, lịch hẹn, hoặc giảm bớt áp lực công việc để họ thư giãn hơn. Ngoài ra, hãy hỗ trợ sắp xếp các vấn đề pháp lý và tài chính khi cần thiết để đảm bảo an toàn và ổn định cho người bệnh.
Giai đoạn 4: Giai đoạn bắt đầu suy giảm nhận thức vừa phải
Ở giai đoạn này, những rối loạn trong tư duy và lập luận của người mắc bệnh Alzheimer trở nên rõ rệt hơn so với giai đoạn 3, đồng thời xuất hiện thêm các vấn đề mới. Người bệnh có thể:
- Quên các chi tiết liên quan đến bản thân
- Khó ghi đúng ngày tháng hoặc số tiền trên hóa đơn
- Không nhớ tháng hoặc mùa trong năm
- Gặp rắc rối khi nấu ăn, thậm chí không thể gọi món theo thực đơn
- Không còn khả năng thực hiện các phép tính phức tạp
- Trở nên thờ ơ, thiếu quan tâm đến xung quanh
Bạn có thể hỗ trợ người bệnh bằng cách giúp họ hoàn thành các công việc thường ngày, đảm bảo môi trường sống an toàn, không để họ tự lái xe hoặc bị người khác lợi dụng về tài chính. Sự đồng hành và kiên nhẫn của người thân sẽ giúp người bệnh cảm thấy yên tâm và ổn định hơn.
Người bệnh Alzheimer suy giảm nhận thức khi bệnh Alzheimer tiến triển
Giai đoạn 5: Thời điểm người bệnh bắt đầu suy giảm nhận thức nghiêm trọng
Ở giai đoạn này, người bệnh có thể mất định hướng về thời gian và không gian, không biết mình đang ở đâu hoặc hiện tại là mấy giờ. Họ cũng có thể gặp khó khăn trong việc nhớ địa chỉ, số điện thoại hoặc tên trường học cũ.
Bệnh nhân thường bối rối khi chọn trang phục, không biết nên mặc gì phù hợp với thời tiết hay sự kiện. Bạn có thể hỗ trợ bằng cách chuẩn bị sẵn quần áo cho họ vào buổi sáng, giúp họ tự mặc và duy trì cảm giác độc lập.
Khi người bệnh liên tục lặp lại cùng một câu hỏi, hãy kiên nhẫn trả lời nhẹ nhàng và trấn an. Việc được đáp lại bằng giọng nói ấm áp thay vì sự im lặng sẽ giúp họ bớt lo lắng và hỏi ít hơn, vì đôi khi họ chỉ muốn xác nhận rằng bạn vẫn đang ở bên cạnh.
Ngay cả khi không thể nhớ chi tiết hoặc sự kiện, người bệnh vẫn có thể kể chuyện theo trí tưởng tượng — đây là cách họ kết nối và thể hiện bản thân trong quá trình mất dần trí nhớ.
Giai đoạn 6: Giai đoạn người bệnh suy giảm nhận thức nghiêm trọng
Khi bệnh Alzheimer tiến triển nặng, người bệnh có thể nhận ra khuôn mặt nhưng không nhớ tên, thậm chí nhầm lẫn người thân, ví dụ như tưởng vợ là mẹ. Một số trường hợp có thể xuất hiện ảo tưởng, chẳng hạn họ nghĩ rằng cần phải đi làm dù đã nghỉ hưu. Tính cách của người bệnh cũng thay đổi rõ rệt, dễ đi lang thang và bị lạc.
Ở giai đoạn này, bạn có thể cần hỗ trợ người bệnh trong việc đi vệ sinh. Dù khả năng giao tiếp giảm sút, họ vẫn có thể kết nối qua cảm giác và cảm xúc. Nhiều bệnh nhân Alzheimer cảm thấy bình yên khi nghe nhạc, đọc sách hoặc xem lại những bức ảnh kỷ niệm.
Giai đoạn 7: Mất khả năng nhận thức rất nghiêm trọng
Ở giai đoạn cuối của bệnh Alzheimer, người bệnh dần mất đi nhiều chức năng cơ bản như ăn uống hoặc đi lại. Lúc này, bạn nên hỗ trợ người thân bằng cách cho ăn thức ăn mềm, dễ nuốt, giúp họ dùng thìa và đảm bảo uống đủ nước mỗi ngày. Điều này rất cần thiết, bởi nhiều bệnh nhân Alzheimer giai đoạn cuối có thể không còn cảm nhận được cơn khát.
Mặc dù các giai đoạn của bệnh Alzheimer không phải lúc nào cũng phân định rõ ràng, nhưng việc hiểu rõ quá trình tiến triển và triệu chứng đặc trưng sẽ giúp bạn lên kế hoạch chăm sóc phù hợp hơn cho người bệnh. Vì bệnh Alzheimer diễn biến theo nhiều giai đoạn, nên khi phát hiện những dấu hiệu sớm, bạn nên đưa người thân đến bác sĩ chuyên khoa để can thiệp kịp thời — giúp tăng hiệu quả điều trị và giảm chi phí y tế.
Cách chăm sóc người mắc bệnh Alzheimer
Các chuyên gia y tế khuyến cáo người thân nên dành thời gian trò chuyện và chia sẻ cùng bệnh nhân Alzheimer. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như lái xe hoặc nấu ăn, vì vậy vai trò của người chăm sóc là rất quan trọng — hãy thể hiện sự ân cần, quan tâm và hỗ trợ trong sinh hoạt thường nhật.
Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn trung bình, người bệnh vẫn có thể ăn uống, đi lại, nhưng trí nhớ và khả năng diễn đạt bắt đầu suy giảm. Họ có thể lang thang, bị lạc đường, hoặc quên mất các thói quen sinh hoạt, vì vậy gia đình cần theo dõi sát sao và hỗ trợ nhiều hơn trong sinh hoạt hàng ngày.
Ở giai đoạn cuối, người bệnh phụ thuộc hoàn toàn vào người chăm sóc. Lúc này khả năng giao tiếp giảm mạnh, dễ nhầm lẫn giữa quá khứ và hiện tại và không còn nhận ra người thân quen. Gia đình cần hỗ trợ việc ăn uống, tắm rửa, đi lại và có thể xem xét dịch vụ chăm sóc đặc biệt nếu không đủ điều kiện chăm sóc tại nhà.
Ngày nay, bệnh Alzheimer có thể xuất hiện ở người dưới 40 tuổi, vì thế phòng ngừa sớm là yếu tố quan trọng. Hãy duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, tập thể dục thường xuyên và kích thích não bộ bằng các hoạt động như học điều mới, chơi trò chơi trí tuệ, tham gia sinh hoạt cộng đồng để ngăn ngừa nguy cơ suy giảm trí tuệ hiệu quả.
Cách chăm sóc người bệnh Alzheimer
Câu hỏi thường gặp
Bệnh Alzheimer có mấy giai đoạn phát triển?
Bệnh Alzheimer thường tiến triển qua 7 giai đoạn, từ giai đoạn đầu chưa có triệu chứng rõ ràng đến giai đoạn cuối khi người bệnh mất hoàn toàn khả năng tự chăm sóc và giao tiếp.
Làm sao để nhận biết người thân đang ở giai đoạn nào của bệnh Alzheimer?
Việc xác định giai đoạn bệnh dựa vào các dấu hiệu như mức độ suy giảm trí nhớ, khả năng nhận thức, ngôn ngữ và hành vi. Bác sĩ thần kinh sẽ đánh giá cụ thể thông qua kiểm tra lâm sàng và các xét nghiệm hỗ trợ.
Giai đoạn nào của bệnh Alzheimer được xem là nghiêm trọng nhất?
Giai đoạn 7 là thời điểm bệnh Alzheimer trở nên nghiêm trọng nhất, khi người bệnh mất khả năng đi lại, ăn uống, giao tiếp và hoàn toàn phụ thuộc vào người chăm sóc.
>>> Xem thêm: Bệnh Alzheimer có di truyền không, phòng ngừa như thế nào?
Mỗi giai đoạn bệnh Alzheimer đều có những biểu hiện và mức độ suy giảm trí nhớ khác nhau. Do đó, việc hiểu rõ đặc điểm từng giai đoạn sẽ giúp phát hiện sớm, can thiệp đúng cách và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Hãy chủ động theo dõi sức khỏe trí não và thăm khám định kỳ để kịp thời phát hiện các dấu hiệu cảnh báo của Alzheimer. Theo dõi Noguchi Việt Nam để xem thêm bài viết hay!
Sản phẩm bạn có thể quan tâm:
Lưu ý: Các thông tin và sản phẩm được đề cập trong bài viết chỉ nhằm mục đích tham khảo. Để đảm bảo an toàn khi sử dụng, bạn nên hỏi ý kiến Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng.
