Trong thời đại công nghệ phát triển, việc ngồi làm việc trước máy tính trong thời gian dài đã trở thành thói quen phổ biến của nhiều người. Tuy nhiên, ít ai nhận ra rằng việc ngồi 10 tiếng một ngày ảnh hưởng thế nào đến não bộ và sức khỏe toàn thân. Thói quen này không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, giảm lưu thông máu mà còn có thể tác động tiêu cực đến trí nhớ, khả năng tập trung và cảm xúc. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngồi quá lâu làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức và rối loạn tâm lý. Vì vậy, hiểu rõ tác hại của việc ngồi nhiều và cách khắc phục là điều cần thiết để bảo vệ não bộ và duy trì sức khỏe tinh thần tối ưu.
Ngồi 10 tiếng một ngày ảnh hưởng thế nào đến não bộ?
Ngồi 10 tiếng một ngày ảnh hưởng thế nào đến não bộ?
Dưới đây là những tác động của việc ngồi quá lâu đối với sức khỏe của não bộ:
Tăng nguy cơ béo phì và rối loạn chuyển hóa
Việc ngồi lâu làm giảm mức độ hoạt động thể chất, từ đó dễ dẫn đến tăng cân và béo phì. Điều này kéo theo các rối loạn chuyển hóa như tiểu đường type 2, vốn không chỉ gây hại cho cơ thể mà còn làm giảm chức năng của não bộ, góp phần vào quá trình suy giảm nhận thức.
Tuần hoàn máu suy giảm
Hoạt động thể chất giúp duy trì lưu thông máu hiệu quả, đảm bảo não nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng. Khi ngồi quá lâu, lưu lượng máu đến não bị hạn chế, khiến các tế bào thần kinh thiếu năng lượng hoạt động, từ đó ảnh hưởng đến sự tập trung và trí nhớ.
Suy giảm mức BDNF – yếu tố dinh dưỡng thần kinh của não
BDNF là protein cần thiết cho sự phát triển và duy trì của tế bào thần kinh. Tập luyện thể thao giúp tăng lượng BDNF, trong khi việc ít vận động lại khiến mức protein này giảm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng học hỏi và ghi nhớ.
Não hoạt động chậm lại
Vận động thường xuyên giúp não dẻo dai và linh hoạt hơn, tạo điều kiện cho việc tiếp thu kiến thức và thích nghi với thay đổi. Ngược lại, thói quen ngồi lâu khiến hoạt động của não trở nên trì trệ, giảm khả năng phản xạ và sáng tạo.
Căng thẳng kéo dài
Ngồi nhiều, ít vận động khiến cơ thể khó giải phóng năng lượng dư thừa, từ đó làm tăng hormone căng thẳng. Mức độ stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến vùng não điều khiển cảm xúc và trí nhớ, làm bạn dễ mệt mỏi, bồn chồn và mất tập trung.
Tăng nguy cơ chán nản, mệt mỏi tinh thần
Khi cơ thể không vận động, việc sản sinh endorphin – hormone giúp cải thiện tâm trạng – bị hạn chế, dẫn đến cảm giác buồn chán, thiếu năng lượng và giảm động lực làm việc.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý
Thói quen ngồi lâu và hạn chế vận động có thể làm gia tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn cảm xúc. Sự thiếu kết nối giữa vận động cơ thể và tâm trí khiến trạng thái tinh thần trở nên mất cân bằng.
Suy giảm chức năng nhận thức
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, những người ít vận động thường đối mặt với nguy cơ cao hơn mắc các bệnh liên quan đến trí nhớ như Alzheimer. Trong khi đó, tập luyện đều đặn giúp cải thiện trí nhớ, tăng cường khả năng tư duy và sự tập trung.
Cảm giác cô lập xã hội
Lối sống tĩnh tại dễ khiến con người thu mình, ít giao tiếp, từ đó làm giảm sự kết nối xã hội. Sự tương tác này vốn rất quan trọng cho sự hoạt động linh hoạt và ổn định của não bộ.
Rối loạn giấc ngủ
Thiếu vận động khiến cơ thể khó đạt được trạng thái thư giãn sâu, dẫn đến giấc ngủ nông và kém chất lượng. Tình trạng này kéo dài có thể làm giảm trí nhớ, khả năng tập trung và điều hòa cảm xúc.
Ngồi lâu khiến não trở nên trì trệ, giảm khả năng phản xạ, sáng tạo
Ngồi lâu có thể gây suy giảm nhận thức, ảnh hưởng cảm xúc và thay đổi hoạt động của não bộ
Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí JAMA cho thấy việc ngồi quá lâu trong ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ so với những người duy trì vận động thường xuyên. Các chuyên gia khẳng định rằng lối sống ít vận động không chỉ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, đột quỵ hay thậm chí tử vong sớm, mà còn tác động tiêu cực đến não bộ — bao gồm suy giảm khả năng nhận thức, rối loạn cảm xúc, giấc ngủ kém và mức độ căng thẳng cao, kéo theo nhiều vấn đề về sức khỏe tinh thần.
Nếu tính chất công việc buộc bạn phải ngồi nhiều, hãy duy trì sự linh hoạt cho não bằng cách tham gia các trò chơi kích thích trí tuệ, đọc sách hoặc vận động nhẹ tại chỗ. Ngoài ra, việc đứng dậy di chuyển trong hai phút sau mỗi 30 phút làm việc hoặc sử dụng bàn làm việc đứng cũng được khuyến khích để cải thiện tuần hoàn và tăng cường chức năng não. Theo Tiến sĩ Kunal Bahrani, Giám đốc Khoa Thần kinh tại Bệnh viện Fortis Escorts (Ấn Độ), thói quen ngồi lâu và thiếu hoạt động thể chất chính là yếu tố làm giảm hiệu suất của não, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và khả năng tập trung trong dài hạn.
Ngồi quá lâu có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ
Một số phương pháp giúp bảo vệ não bộ trước tác hại của việc ngồi lâu
Để giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của lối sống ít vận động đến não bộ, bạn có thể thực hiện các thói quen lành mạnh sau:
- Duy trì vận động thường xuyên: Tập thể dục đều đặn với ít nhất 150 phút hoạt động aerobic cường độ trung bình hoặc 75 phút hoạt động mạnh mỗi tuần để cải thiện lưu thông máu lên não.
- Ăn uống khoa học cho sức khỏe não: Ưu tiên thực phẩm tươi như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo tốt. Bổ sung omega-3 từ cá hồi, hạt lanh hoặc quả óc chó, đồng thời hạn chế thực phẩm chế biến, đường và chất béo bão hòa.
- Kiểm soát căng thẳng: Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu để giữ tâm lý cân bằng và bảo vệ sức khỏe thần kinh.
- Ngủ đủ và đúng giờ: Đảm bảo ngủ 7–9 tiếng mỗi đêm, thiết lập lịch ngủ cố định và tạo không gian yên tĩnh để nâng cao chất lượng giấc ngủ.
- Giới hạn rượu bia, tránh chất kích thích: Sử dụng đồ uống có cồn ở mức vừa phải và tránh xa các chất gây nghiện nhằm duy trì chức năng não ổn định.
- Bảo vệ vùng đầu: Luôn đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp, xe máy hoặc chơi thể thao có nguy cơ va chạm để phòng chấn thương não.
- Không hút thuốc lá: Ngừng hút thuốc và tránh hít phải khói thuốc thụ động vì nicotin làm hỏng mạch máu và ảnh hưởng đến hoạt động của não.
Bằng việc kết hợp rèn luyện thể chất, ăn uống cân bằng, kiểm soát stress và duy trì lối sống lành mạnh, bạn sẽ giúp não bộ hoạt động hiệu quả hơn và giảm thiểu những tác động tiêu cực do ngồi lâu gây ra.
Cách giúp bảo vệ não bộ trước tác hại của việc ngồi lâu
Câu hỏi thường gặp
Ngồi lâu có làm giảm trí nhớ và khả năng tập trung không?
Có. Ngồi lâu làm giảm lưu lượng máu lên não, khiến lượng oxy và dưỡng chất cung cấp cho tế bào thần kinh giảm. Tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ, tập trung và xử lý thông tin.
Làm thế nào để giảm tác hại của việc ngồi quá lâu đối với não bộ?
Bạn nên đứng dậy đi lại hoặc vận động nhẹ nhàng 2–3 phút sau mỗi 30–45 phút ngồi làm việc. Ngoài ra, tập thể dục đều đặn, ăn uống cân bằng và ngủ đủ giấc giúp cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường sức khỏe não bộ.
Ngồi lâu có thể dẫn đến những vấn đề tâm lý nào?
Ngồi lâu và ít vận động dễ khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng, làm giảm sản sinh hormone hạnh phúc (endorphin). Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến stress, lo âu, trầm cảm hoặc cảm giác cô lập xã hội.
>>> Xem thêm: 6 thói quen nên làm mỗi đêm tốt cho não bộ và sức khỏe
Qua bài viết trên của Noguchi Việt Nam, có thể thấy ngồi 10 tiếng một ngày ảnh hưởng thế nào đến não bộ không chỉ dừng lại ở việc gây mệt mỏi hay giảm tập trung, mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng như suy giảm trí nhớ, căng thẳng và rối loạn cảm xúc. Để bảo vệ não bộ, bạn nên duy trì vận động thường xuyên, kết hợp nghỉ ngắn giữa giờ làm việc, ăn uống lành mạnh và ngủ đủ giấc. Việc thay đổi những thói quen nhỏ mỗi ngày sẽ giúp não hoạt động hiệu quả hơn, cải thiện tâm trạng và nâng cao chất lượng cuộc sống lâu dài.
Sản phẩm bạn có thể quan tâm:
Lưu ý: Các thông tin và sản phẩm được đề cập trong bài viết chỉ nhằm mục đích tham khảo. Để đảm bảo an toàn khi sử dụng, bạn nên hỏi ý kiến Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng.
